|
|
Yargı Kararı Arama Motoru
|
|
|
|
|
|
AİHM İLGÜN VE DİĞERLERİ - TÜRKİYE DAVASI İçtihat Metni İLGÜN VE DİĞERLERİ - TÜRKİYE DAVASI 3.DAİRE (Başvuru no: 57399/00) KARARIN ÖZET ÇEVİRİSİ KARAR TARİHİ:29 Kasım 2007 İşbu karar AİHS'nin 44§2. maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde kesinleşecek olup bazı şekli düzeltmelere tabi olabilir. USUL Türkiye Cumhuriyeti Devleti aleyhine açılan (57399/00) no'lu davanın nedeni ekte bilgileri sunulan bu ülke vatandaşlarının (başvuranlar) 3 Şubat 2000 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi'nin (AİHS) 34. maddesi uyarınca yapmış oldukları başvurulardır. Başvuranlar Balıkesir Barosu avukatlarından Şerif Topuz tarafından temsil edilmektedirler. OLAYLAR I. DAVANIN KOŞULLARI Bilgileri ekte sunulan başvuranlar Türk vatandaşıdırlar. Balıkesir Üniversitesi Rektörlüğü ('idare') üniversite yerleşkesinin genişletilmesi amacıyla başvuranlara ait arazileri istimlak etmiştir. İdare başvuranlara bir kamulaştırma bedeli ödemiştir. İdare tarafından ödenen meblağdan tatmin olmayan başvuranlar kamulaştırma bedelinin artırımı talebiyle Balıkesir Asliye Hukuk Mahkemesine başvurmuşlardır. Mahkeme başvuranları haklı bulmuştur. İlk derece mahkemesi tarafından verilen kararlar Yargıtay tarafından onanmıştır İdare, tazminat tutarlarını 29 Şubat 2000, 1 Ağustos ve 9 Ekim 2002 tarihlerinde olmak üzere üç defada ödemiştir. Başvuranların adları, faizin işletilmeye başlandığı tarih, Yargıtay kararlarının tarihleri, ek kamulaştırma tazminatı tutarları ve ödeme tarihleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Başvuranların adları Gecikme faizinin işletilmeye başlandığı tarih Yargıtay kararı tarihi Ödeme tarihi Ödeme tutarı (TL cinsinden) Salih İlgün, Fahriye İlgün, Mehmet İlgün (parsel no 627) 26/03/1998 01/03/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 2 150 295 000 TL 234 790 000 TL 125 960 000 TL Şerafettin Kamay İrfan Baygül Hafize Baygül Ahmet Baygül Özcan Baygül Hasan Baygül Doğan Baygül Bedriye Baygül Yüksel Baygül Mehmet Baygül Sevim Kurtulmuş Fetine İkiz Ferdane Koç Kıymet Günsel Sayime Akatak Serpil Kıymaz Tefide Çalpak (parsel no 644) 15/04/1998 25/01/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 4 086 147 000 TL 376 230 000 TL 250 910 000 TL Salih İlgün (parsel no 628) 26/03/1998 15/02/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 599 399 000 TL 102 270 000 TL 17 750 000 TL Mehmet İlgün (parsel no 630) 02/04/1998 25/01/1999 29/02/2000 01/08/2002 649 093 000 TL 20 190 000 TL Emine Gültekin (parsel no 654) 26/03/1998 28/12/1998 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 869 706 000 TL 136 070 000 TL 31 140 000 TL Şükrü Çaylak (parsel no 645) 30/03/1998 28/12/1998 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 1 762 325 000 TL 209 580 000 TL 95 750 000 TL Muzaffere Uysal (parsel no 642) 14/04/1998 25/01/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 1 238 258 000 TL 181 460 000 TL 55 300 000 TL Nuri Uysal (parsel no 641) 04/06/1998 08/02/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 1 564 163 000 TL 182 130 000 TL 77 380 000 TL Alaettin Alp (parsel no 665) 31/03/1998 28/12/1998 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 2 811 779 000 TL 265 470 000 TL 172 440 000 TL Kurban Alp (parsel no 659) 30/03/1998 15/02/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 1 107 075 000 TL 157 600 000 TL 45 440 000 TL Necdet Gültekin (parsel no 652 ve 653) 02/04/1998 25/01/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 816 865 000 TL 1 995 900 000 TL 81 210 000 TL Ali İlgün (parsel no 629) 30/03/1998 28/12/1998 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 589 866 000 TL 103 620 000 TL 17 390 000 TL Emine Çekin İsmail Çekin Ahmet Çekin (parsel no 640) 30/03/1998 28/12/1998 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 1 319 997 000 TL 177 450 000 TL 61 360 000 TL Gülseren Karaoğuz, Murat Kurt, Mehmet Baygül, Serpil Kıymaz (parsel no 666) 27/03/1998 08/02/1999 29/02/2000 01/08/2002 09/10/2002 2 456 340 000 TL 232 010 000 TL 147 830 000 TL HUKUK I. KABULEDİLEBİLİRLİĞE İLİŞKİN Başvuranlar, kamulaştırmayı yapan idare tarafından geç ödenen ek kamulaştırma tazminatlarının, gecikme faizi oranlarının Türkiye'deki yüksek enflasyon karşısında yetersiz kalması nedeniyle değerini yitirmesinden şikayetçi olmaktadırlar. Başvuranlar bu hususta 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesine atıfta bulunmaktadırlar. Hükümet evvela, AİHS'nin 35. maddesinde öngörülen altı ay süresi kuralına riayet edilmediği gerekçesiyle AİHM'yi bu başvuruyu reddetmeye davet etmektedir. AİHM kendisine yapılan şikayetin yalnızca idare tarafından ek kamulaştırma tazminatının geç ödenmesine ve başvuranların bundan kaynaklanan zararlarına ilişkin olduğunu tespit etmektedir. AİHM, sözkonusu gecikmenin, ödenmesi gereken meblağın 9 Ekim 2002 tarihinde idare tarafından ödenmesiyle sona erdiğini tespit etmektedir. Başvuranlar, 3 Şubat 2000 tarihinde başvurularını sunmuşlardır. Bu itibarla başvuranlar, AİHS'nin 35. maddesinde öngörülen koşulu yerine getirmişlerdir. Dolayısıyla AİHM, Hükümetin itirazını reddeder. İkinci olarak ise Hükümet, başvuranların Borçlar Kanunun 105. maddesiyle kendilerine tanınan başvuru yolunu kullanmadıkları gerekçesiyle AİHS'nin 35. maddesinde öngörülen iç hukuk yollarını tüketmediklerini savunmaktadır. Başvuranlar bu sava itiraz etmektedirler. AİHM, Aka davasında (adıgeçen, prg. 34-37) buna benzer bir şikayeti reddettiğini anımsatır. AİHM, daha önce vardığı neticeden ayrılmak için herhangi bir gerekçe görmemektedir. AİHM'nin içtihadına atıfta bulunan Hükümet, 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesinin tüm kamulaştırma vakalarında tam tazminatı zorunlu kılmadığına dikkat çekmektedir. Hükümet, genel menfaatin gerektirdikleri ile başvuranların haklarının korunması mecburiyeti arasında adil bir denge sağlandığını belirtmektedir. Başvuranlar Hükümetin savına itiraz etmektedirler. Başvuranlar Salih İlgün (628 no'lu parsel), Mehmet İlgün (630 no'lu parsel), Muzaffere Uysal, Nuri Uysal, Necdet Gültekin, Ali İlgün ve Emine Gültekin'e ilişkin olarak AİHM, adıgeçen Akkuş davasında benimsenen yöntem uyarınca başvuranların uğradıkları maddi kaybın belirlenmesi için, ilgililere gerçekten ödenen tutar ile alacakları gecikme dönemi zarfında meydana gelen parasal değer kaybı göz önünde bulundurularak ödenmiş olması durumunda ellerine geçecek olan miktar arasındaki farkın dikkate alınması gerektiği kanaatindedir. Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yayınlanan fiyat endeksi göz önünde bulundurulduğunda başvuranlara ödenen toplam meblağın son derece makul olduğu görülmektedir. AİHM daha evvel de, hesapta meydana gelen küçük bir farkın DİE tarafından uygulanan yöntemden kaynaklanan bir takdir payı olarak yorumlanabileceği kanaatine varmıştı (bkz., mutatis mutandis, Arabacı - Türkiye, no: 65714/01). Mevcut davada tam tazminatın çok az altında kalan bir meblağın ödenmesi genel menfaatin korunması ile başvuranların haklarının korunması arasındaki adil dengeye halel getirmemektedir. Bu itibarla başvurunun bu bölümü açıkça dayanaktan yoksun olup AİHS'nin 35. maddesinin 3 ve 4. fıkraları uyarınca reddedilmelidir. İçtihadından doğan kıstasların ışığında ve elindeki bilgileri dikkate alarak AİHM başvurunun geriye kalanının esastan incelenmesi gerektiğine hükmetmektedir. AİHM başvurunun geriye kalanının başka herhangi bir kabuledilemezlik gerekçesinin bulunmadığını tespit etmektedir. II. ESASA İLİŞKİN 628 ve 630 no'lu parseller haricindeki parsellere ilişkin olarak ise, daha önce de mevcut davadakine benzer sorunları gündeme getiren davaları inceleyen AİHM 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesinin ihlal edildiği tespitinde bulunduğunu anımsatır (bkz. adıgeçen kararlar, Akkuş, prg. 30-31, ve Aka, prg. 50-51). AİHM, mevcut davada farklı bir sonuca varabilmesi için Hükümetin görüşlerinde ikna edici herhangi bir olay ya da argüman sunmadığını kaydetmektedir. Ulusal mahkemeler tarafından hükmedilen ek kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesinden yalnızca kamulaştırmayı yapan idare sorumludur. Ek kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesi başvuranları, mülklerinin kamulaştırılmasına ilaveten ayrı bir zarara daha sokmuştur. Bu gecikme AİHM'yi, başvuranların, genel yararın gerektirdikleri ile mülkiyet hakkına saygının korunması arasında olması gereken adil dengeyi bozan alışılmışın dışında ve ölçüsüz bir yüke katlanmak zorunda kaldıkları yönünde düşünmeye sevk etmektedir. Bu itibarla 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesi ihlal edilmiştir. III. AİHS'NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI HAKKINDA A. Tazminat Başvuranlar 53.000 ABD Doları (yaklaşık 41.348 Euro) manevi tazminat talep etmektedirler. Maddi tazminat başlığı altında ise başvuranlar aşağıdaki meblağları talep etmektedirler. - Salih İlgün : 132.495 ABD Doları - Mehmet İlgün : 125.694 ABD Doları - Kurban Alp : 244.980 ABD Doları - Şerafettin Kamay ve diğerleri : 783.659 ABD Doları - Emine Çekin ve diğerleri : 253.945 ABD Doları - Alaettin Alp : 537.368 ABD Doları - Fahriye İlgün ve diğerleri : 412.532 ABD Doları - Gülseren Karaoğuz ve diğerleri : 465.877 ABD Doları - Şükrü Çaylak : 338.591 ABD Doları Akkuş davasında (adıgeçen, prg. 35, 36 ve 39) benimsenen hesap yöntemini göz önünde bulunduran AİHM, ilgili ekonomik veriler ışığında, maddi tazminat olarak başvuranlara ya da gereği halinde başvuranların hak sahiplerine aşağıdaki miktarların ödenmesine hükmeder. Başvuran(lar)ın adı ve ilgili parsel no : Hükmedilen miktar Salih İlgün Fahriye İlgün Mehmet İlgün (parsel no 627) Ortaklaşa 110 Euro Şerafettin Kamay İrfan Baygül Hafize Baygül Ahmet Baygül Özcan Baygül Hasan Baygül Doğan Baygül Bedriye Baygül Yüksel Baygül Mehmet Baygül Sevim Kurtulmuş Fetine İkiz Ferdane Koç Kıymet Günsel Sayime Akatak Serpil Kıymaz Tefide Çalpak (parsel no 644) Ortaklaşa 550 Euro Şükrü Çaylak (parsel no 645) 290 Euro Alaettin Alp (parsel no 665) 620 Euro Kurban Alp (parsel no 659) 75 Euro Emine Çekin İsmail Çekin Ahmet Çekin (parsel no 640) Ortaklaşa 170 Euro Gülseren Karaoğuz Murat Kurt Mehmet Baygül Serpil Kıymaz (parsel no 666) Ortaklaşa 350 Euro Manevi tazminat talebine ilişkin olarak ise AİHM, mevcut dava koşullarında ihlal tespitinin başlı başına yeterli bir adil tatmin teşkil ettiği kanaatindedir. B. Yargılama masraf ve giderleri Yargılama masraf ve giderleri için başvuranlar farklı meblağlar talep etmektedirler. Belge olarak başvuranlar, diğerleri arasında avukatlarıyla yaptıkları ücret sözleşmelerini sunmaktadırlar. Elindeki bilgilere ve konuyla ilgili içtihadına istinaden AİHM, yargılama masraf ve giderleri başlığı altında tüm masrafları için başvuranlara ortaklaşa 2.500 Euro tutarında bir ödeme yapılmasının makul olacağına hükmeder. C. Gecikme faizi AİHM, Avrupa Merkez Bankası'nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına üç puanlık bir artışın ekleneceğini belirtmektedir. BU GEREKÇELERE DAYANARAK AİHM, OYBİRLİĞİ İLE 1. Başvuranlar Salih İlgün (yalnızca 628 no'lu parsele ilişkin olarak), Mehmet İlgün (yalnızca 630 no'lu parsele ilişkin olarak), Muzaffere Uysal, Nuri Uysal, Necdet Gültekin, Ali İlgün ve Emine Gültekin tarafından yapılan şikayetlerin kabuledilemez, başvurunun geri kalanının ise kabuledilebilir ilan edilmesine ; 2. 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesinin ihlal edildiğine ; 3. İhlal tespitinin manevi zarara ilişkin olarak başlı başına yeterli bir adil tatmin teşkil ettiğine ; 4. a) AİHS'nin 44/2 maddesi gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, döviz kuru üzerinden Y.T.L.'ye çevrilmek üzere, Savunmacı Hükümet tarafından başvuranlara ya da başvuranların hak sahiplerine, i. maddi tazminat olarak, - Salih İlgün, Fahriye İlgün ve Mehmet İlgün'e (627 no'lu parsel için) ortaklaşa 110 Euro (yüz on Euro) ; - Şerafettin Kamay, İrfan Baygül, Hafize Baygül, Ahmet Baygül, Özcan Baygül, Hasan Baygül, Doğan Baygül, Bedriye Baygül, Yüksel Baygül, Mehmet Baygül, Sevim Kurtulmuş, Fetine İkiz, Ferdane Koç, Kıymet Günsel, Sayime Akatak, Serpil Kıymaz ve Tefide Çalpak'a (644 no'lu parsel için) ortaklaşa 550 Euro (beş yüz elli Euro) ; - Şükrü Çaylak'a (645 no'lu parsel için) 290 Euro (iki yüz doksan Euro) ; - Alaettin Alp'e (665 no'lu parsel için) 620 Euro (altı yüz yirmi Euro) ; - Kurban Alp'e (659 no'lu parsel için) 75 Euro (yetmiş beş Euro) ; - Emine Çekin, İsmail Çekin ve Ahmet Çekin'e (640 no'lu parsel için) ortaklaşa 170 Euro (yüz yetmiş Euro) ; - Gülseren Karaoğuz, Murat Kurt, Mehmet Baygül ve Serpil Kıymaz'a (666 no'lu parsel için) ortaklaşa 350 Euro (üç yüz elli Euro) ; ii. yargılama masraf ve giderleri için başvuranlara ortaklaşa 2.500 Euro (iki bin beş yüz Euro) ödenmesine ; iii. bu miktarların yansıtılabilecek her türlü vergiden muaf tutulmasına ; b) sözkonusu sürenin bittiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar Hükümet tarafından, Avrupa Merkez Bankası'nın o dönem için geçerli olan faiz oranının üç puan fazlasına eşit oranda faiz uygulanmasına; 5. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddine; Karar vermiştir. İşbu karar Fransızca olarak hazırlanmış ve AİHM'nin iç tüzüğünün 77/2 ve 77/3. maddesine uygun olarak 29 Kasım 2007 tarihinde yazılı olarak bildirilmiştir. EK Başvuranların listesi 1) Salih İlgün (varisleri : Müferra İlgün, Seviye Ayas, Zübeyde Çolpan, Tican Sevinçer, Seyide İlgün) 2) Kurban Alp (varisleri : Havva Alp, Behiye Balcı, Mehmet Alp, Behice Vidinlioğlu) 3) Muzaffere Uysal 4) Nuri Uysal (varisleri : Bedriye Uysal, Rıdvan Uysal, Emine İnan, Ayşe Gültekin, Rahime Özkan, Ahmet Uysal) 5) Necdet Gültekin 6) Şerafettin Kamay ve diğerleri : İrfan Baygül, Hafize Baygül ve Doğan Baygül, (varisleri : Lütfiye Baygül, Nevin Gülen, Nevzat Baygül, Ahmet Numan Baygül, Nurullah Baygül), Ahmet Baygül, Sevim Kurtulmuş, Özcan Baygül, Hasan Baygül (varisleri : Metin, Erol ve Hediye Baygül), Fetine İkiz, Ferdane Koç, Bedriye Baygül, Kıymet Günsel, Yüksel Baygül, Sayime Akatak, Mehmet Baygül, Serpil Kıymaz ve Tefide Çalpak. 7) Emine Çekin, İsmail Çekin ve Ahmet Çekin 8) Emine Gültekin 9) Ali İlgün (varisleri : Fahriye İlgün, Ahmet İlgün ve Sezer Durmaz) 10) Mehmet İlgün 11) Alaettin Alp 12) Fahriye İlgün ve diğerleri (Mehmet İlgün ve Salih İlgün (varisleri : Müferra İlgün, Seviye Ayaz, Zübeyde Çolpan, Tican Sevinçer)). 13) Gülseren Karaoğuz, Murat Kurt. 14) Şükrü Çaylak (varisleri : Feriye Çaylak, Osman Yüksel Çaylak, Fethiye Sözer, Seyide İlgün ve Recep Çaylak). |
Bu site telif yasaları kapsamında koruma altındadır.
Site içeriğinin ticari amaçla kopyalanması ve kullanılması yasaktır.
Copyright 2010 BETA