|
|
Yargı Kararı Arama Motoru
|
|
|
|
|
|
AİHM KAYA - TÜRKİYE DAVASI İçtihat Metni KAYA - TÜRKİYE DAVASI 2.DAİRE (Başvuru no: 46118/99) KARARIN ÖZET ÇEVİRİSİ KARAR TARİHİ: 20 Kasım 2007 İşbu karar AİHS'nin 44§2. maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde kesinleşecek olup bazı şekli düzeltmelere tabi olabilir. USUL Türkiye Cumhuriyeti aleyhine açılan (46118/99) başvuru no'lu davanın nedeni, bu ülke vatandaşları Müftah Kaya, Hasan Kaya, Hüseyin Kaya, Şevket Kaya, Mehmet Kaya, Hanım Kaya, Oruç Kaya, Dinç Kaya, Bekir Kaya ve Sami Kaya'nın (başvuranlar) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 34. maddesi uyarınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) yapmış oldukları başvurudur. Başvuranlar, AİHM önünde Şanlıurfa Barosu avukatlarından Y. Karataş tarafından temsil edilmektedirler. OLAYLAR 1. DAVANIN KOŞULLARI Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ('idare') 1994 ve 1996 yıllarında başvuranlara ait Birecik'te bulunan arazileri kamulaştırmıştır. İdare tarafından belirlenen kamulaştırma bedelleri mülkiyet devrini müteakiben başvuranlara ödenmiştir. Ödenen meblağ konusunda idareyle anlaşmazlığa düşen başvuranlar kamulaştırma bedelinin artırımı talebiyle Birecik Asliye Hukuk Mahkemesine başvurularda bulunmuşlardır. Mahkeme başvuranlara yıllık %30 yasal gecikme faiziyle birlikte ek kamulaştırma tazminatı ödenmesine hükmetmiştir. Karar tarihinde halen başvuranlar tarafından kullanıldıkları gerekçesiyle 205, 211 ve 212 no'lu parseller için gecikme faizi uygulanmamıştır. Yargıtay sırasıyla 1996 ve 1997 yıllarında kararları onamış böylece sözkonusu kararlar kesinleşmiştir. İdare ek kamulaştırma tazminatlarını 1996 ve 1997 yılları arasında ödemiştir. Başvuranların adları, ulusal mahkemelere başvuru tarihleri, meblağlar, ek kamulaştırma tazminatlarının ödendiği tarihler, Yargıtay kararlarının tarihleri ve başvuranlara ödenen tutarlar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Başvuranların adları Ulusal mahkemelere başvuru tarihi Ulusal mahkemeler tarafından hükmedilen ek kamulaştırma tazminatı tutarı (TL cinsinden) Ek kamulaştırma tazminatının ödendiği tarih Yargıtay karar tarihi İdare tarafından %30 gecikme faiziyle birlikte başvuranlara ödenen ek kamulaştırma tazminatı (TL cinsinden) Parsel no 22 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 1 689 465 700 04/02/1997 11/11/1996 2 096 322 030 Parsel no 21 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 22/03/1996 301 454 595 04/02/1997 11/11/1996 333 770 573 Parsel no 102 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 20/03/1996 5 186 900 000 10/06/1997 27/12/1996 6 874 382 808 Parsel no 164 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 20/03/1996 1 615 086 510 04/02/1997 11/11/1996 2 002 565 947 Parsel no 185 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 20/03/1996 1 864 850 160 04/02/1997 18/11/1996 2 320 413 209 Parsel no 177 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 5 482 740 740 04/02/1997 11/11/1996 6 919 825 839 Parsel no 110 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 1 664 846 040 04/02/1997 11/11/1996 2 065 957 438 Parsel no 175 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 1 024 520 640 04/02/1997 11/11/1996 1 252 153 649 Parsel no 183 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 1 370 046 350 04/02/1997 11/11/1996 1 691 378 989 Parsel no 180 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 3 990 853 640 04/02/1997 11/11/1996 5 024 212 248 Parsel no 126 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 2 060 567 130 04/02/1997 11/11/1996 2 567 433 627 Parsel no 209 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 4 149 308 509 04/02/1997 11/11/1996 5 224 078 379 Parsel no 213 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 8 287 587 660 04/02/1997 11/11/1996 10 491 023 351 Parsel no 161 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 5 122 603 200 04/02/1997 11/11/1996 6 460 768 229 Parsel no 41 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 3 272 400 000 10/06/1997 27/12/1996 4 320 767 771 Parsel no 205 Meteler Köyü Müftah Kaya Hüseyin Kaya Mehmet Kaya Hasan Kaya Bekir Kaya 22/03/1996 1 633 000 000 04/02/1997 18/11/1996 1 571 835 000 Parsel no 256 Geçittepe Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 24/04/1996 3 305 700 500 10/06/1997 23/12/1996 4 237 131 025 Parsel no 258 Geçittepe Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 24/04/1996 2 191 801 600 10/06/1997 23/12/1996 2 792 493 641 Parsel no 176 Meteler Köyü Mehmet Kaya 21/03/1996 2 875 060 060 10/06/1997 23/12/1996 3 790 090 044 Parsel no 130 Meteler Köyü Mehmet Kaya 18/03/1996 80 030 490 10/06/1997 27/12/1996 81 809 823 Parsel no 212 Meteler Köyü Sami Kaya Mehmet Kaya 21/03/1996 1 497 100 980 10/06/1997 30/12/1996 1 434 615 475 Parsel no 35 Meteler Köyü Müftah Kaya Mehmet Kaya 19/03/1996 5 257 830 000 10/06/1997 23/12/1996 6 950 162 974 Parsel no 211 Meteler Köyü Hasan Kaya Bekir Kaya 22/03/1996 1 385 770 450 10/06/1997 27/12/1996 1 325 841 598 Ev Meteler Köyü Hüseyin Kaya 22/03/1996 915 893 872 04/02/1997 18/11/1996 871 034 265 Parsel no 9 Meteler Köyü Şevket Kaya 18/03/1996 137 215 184 18/12/1996 10/09/1996 130 351 893 Parsel no 18 Meteler Köyü Müftah Kaya Bekir Kaya Şevket Kaya 21/03/1996 355 352 130 04/02/1997 11/11/1996 397 215 182 Ev Meteler Köyü Müftah Kaya 25/03/1996 893 903 040 04/02/1997 11/11/1996 848 295 745 Parsel no 12 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 24/04/1996 86 770 274 10/06/1997 23/12/1996 64 287 605 Parsel no 81 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 159 363 850 04/02/1997 11/11/1996 174 636 600 Parsel no 130 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 18/03/1996 415 163 050 04/02/1997 18/11/1996 489 074 379 HUKUK I. 1 NO'LU EK PROTOKOL'ÜN 1. MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA Başvuranlar kamulaştırmayı yapan idare tarafından gecikmeli olarak ödenen ek kamulaştırma tazminatlarının, gecikme faizi oranlarının Türkiye'deki yüksek enflasyon karşısında yetersiz kalması sebebiyle değerini yitirmesinden şikayetçi olmaktadırlar. Başvuranlar bu hususta 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesine atıfta bulunmaktadırlar. A. Kabuledilebilirliğe ilişkin Hükümete göre başvuranlar, cebri icra yoluna başvurmadıklarından AİHS'nin 35/1 maddesinde istenildiği üzere iç hukuk yollarını tüketmemişlerdir. AİHM bu hususta, adli bir süreç neticesinde devlete karşı alacaklı konumuna geçmiş bir kimseye, alacağının ödenmesi için cebri icra süreci başlatmasını şart koşmanın uygun olmadığı yönündeki içtihadını hatırlatır (Metaxas - Yunanistan, no: 8415702, prg. 19, 27 Mayıs 2004, ve Karahalios - Yunanistan, no: 62503/00, prg. 23, 11 Aralık 2003). Bu itibarla Hükümetin itirazı kabul edilmeyecektir. İçtihadından doğan ölçütlere ve elindeki bilgilere istinaden AİHM başvuruların esastan incelenmesi gerektiği kanaatine varmaktadır. AİHM bu başvuruların herhangi bir kabuledilemezlik gerekçesinin bulunmadığını tespit etmektedir. B. Esasa ilişkin Mevcut davadakine benzer meseleleri gündeme getiren davaları müteaddit defalar incelemiş olan AİHM bu davalarda 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesinin ihlal edildiğini tespit etmişti (bkz. adıgeçen Akkuş, prg. 30-31, ve Aka kararı, prg. 50-51). AİHM, mevcut davada farklı bir sonuca varabilmesi için Hükümetin görüşlerinde ikna edici herhangi bir olay ya da argüman sunmadığını kaydetmektedir. Ulusal mahkemeler tarafından hükmedilen ek kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesinden yalnızca kamulaştırmayı yapan idare sorumludur. Ek kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesi başvuranları, mülklerinin kamulaştırılmasına ilaveten ayrı bir zarara daha sokmuştur. Bu gecikme AİHM'yi, başvuranların, genel yararın gerektirdikleri ile mülkiyet hakkına saygının korunması arasında olması gereken adil dengeyi bozan alışılmışın dışında ve ölçüsüz bir yüke katlanmak zorunda kaldıkları yönünde düşünmeye sevk etmektedir. Bu itibarla 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesi ihlal edilmiştir. II. AİHS'NİN 6/1 MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA Başvuranlar ayrıca adli yargılama sürelerinin AİHS'nin 6. maddesinin 1. fıkrasına aykırı olduğundan yakınmaktadırlar. A. Kabuledilebilirliğe ilişkin AİHM bu şikayetin AİHS'nin 35/3 maddesi anlamında açıkça dayanaktan yoksun ilan edilemeyeceği kanaatindedir. Ayrıca herhangi bir kabuledilemezlik gerekçesi tespit edilememiştir. B. Esasa ilişkin 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesi yönünden vardığı sonuca istinaden AİHM meseleyi ayrıca 6/1 maddesi yönünden incelemeye gerek olmadığına hükmetmektedir. III. AİHS'NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI HAKKINDA A. Tazminat Maddi tazminat olarak başvuranlar 931.858 ABD Doları talep etmektedirler. Başvuranlar ayrıca manevi tazminat olarak kendilerine makul bir meblağ ödenmesini talep etmektedirler. Hükümet bu taleplere itiraz etmektedir. Bu yöndeki içtihadını göz önünde bulundurarak kendi hesaplama yöntemine başvuran AİHM, aşağıdaki meblağların başvuranlara ya da başvuranların hak sahiplerine ödenmesine hükmeder : Başvuranların adları Hükmedilen tutar (Euro cinsinden) Parsel no 22 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 9 160 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 21 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 2 130 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 102 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 37 670 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 164 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 8 780 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 185 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 10 040 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 177 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 28 300 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 110 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 9 030 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 175 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 5 790 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 183 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 7 540 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 180 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 20 760 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 126 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 11 050 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 209 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 21 570 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 213 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 42 390 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 161 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 26 500 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 41 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Dinç Kaya 23 930 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 205 Meteler Köyü Müftah Kaya Hüseyin Kaya Mehmet Kaya Hasan Kaya Bekir Kaya 14 510 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 256 Geçittepe Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 21 030 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 258 Geçittepe Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 14 110 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 176 Meteler Köyü Mehmet Kaya 21 100 Parsel no 130 Meteler Köyü Mehmet Kaya 830 Parsel no 212 Meteler Köyü Sami Kaya Mehmet Kaya 16 510 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 35 Meteler Köyü Müftah Kaya Mehmet Kaya 38 370 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 211 Meteler Köyü Hasan Kaya Bekir Kaya 15 300 ilgili başvuranlara ortaklaşa Ev Meteler Köyü Hüseyin Kaya 8 200 Parsel no 9 Meteler Köyü Şevket Kaya 380 Parsel no 18 Meteler Köyü Müftah Kaya Bekir Kaya Şevket Kaya 2 470 ilgili başvuranlara ortaklaşa Ev Meteler Köyü Müftah Kaya 8 090 Parsel no 12 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 1 030 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 81 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 1 150 ilgili başvuranlara ortaklaşa Parsel no 130 Meteler Köyü Müftah Kaya Hasan Kaya Hüseyin Kaya Şevket Kaya Mehmet Kaya Hanım Kaya Oruç Kaya 2 570 ilgili başvuranlara ortaklaşa Manevi tazminata ilişkin olarak ise AİHM, ihlal tespitinin bu yönde adil bir tatmin teşkil edeceğine hükmeder. B. Yargılama masraf ve giderleri Başvuranların her biri avukatlık masrafları için 2.000 Euro talep etmektedir. Hükümet bu taleplere itiraz etmektedir. AİHM'nin yerleşik içtihadı uyarınca, 41. madde bağlamında yargılama masraf ve giderlerinin ödenmesi, ancak bu masraf ve giderlerin gerçekliğinin, gerekliliğinin ve de makul miktarda olduğunun ortaya konulması halinde mümkündür (Iatridis - Yunanistan (adil tatmin), no: 31107/96, prg. 54). AİHM, başvuranın yargılama masraf ve giderlerine ilişkin taleplerinin gerekli belgelerle desteklenmediğini gözlemlemektedir. Dolayısıyla bu talepleri reddetmek yerinde olacaktır. C. Gecikme faizi AİHM, Avrupa Merkez Bankası'nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına üç puanlık bir artışın ekleneceğini belirtmektedir. BU GEREKÇELERE DAYANARAK AİHM, OYBİRLİĞİ İLE 1. Başvurunun kabuledilebilir olduğuna ; 2. 1 No'lu Ek Protokol'ün 1. maddesinin ihlal edildiğine ; 3. Başvuranların 6. madde yönünden yaptıkları şikayeti ayrıca incelemeye gerek olmadığına ; 4. İhlal tespitinin başvuranların maruz kaldıkları manevi zarar için yeterli bir adil tatmin teşkil ettiğine ; 5. a) AİHS'nin 44/2 maddesi gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, döviz kuru üzerinden Y.T.L.'ye çevrilmek üzere, Savunmacı Hükümet tarafından yukarıdaki tabloya uygun bir biçimde maddi tazminat olarak toplam 430.290 Euro'nun (dört yüz otuz bin iki yüz doksan Euro) başvuranlara ya da hak sahiplerine ödenmesine ; b) bu miktarın yansıtılabilecek her türlü vergiden muaf tutulmasına ; c) sözkonusu sürenin bittiği tarihten itibaren ödemenin yapılmasına kadar Hükümet tarafından, Avrupa Merkez Bankası'nın o dönem için geçerli olan faiz oranının üç puan fazlasına eşit oranda faiz uygulanmasına; 6. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddine; Karar vermiştir. İşbu karar Fransızca olarak hazırlanmış ve AİHM'nin iç tüzüğünün 77/2 ve 77/3. maddesine uygun olarak 20 Kasım 2007 tarihinde yazılı olarak bildirilmiştir. |
Bu site telif yasaları kapsamında koruma altındadır.
Site içeriğinin ticari amaçla kopyalanması ve kullanılması yasaktır.
Copyright 2010 BETA