|
|
Yargı Kararı Arama Motoru
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERE KARŞIT İNCELEME YETKİ VE ÖDEVİ VEREN 19 SIRA NOLU GENEL TEBLİĞİN BU BÖLÜMÜNDE YASAYA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.< 8.11.1995 günlü ve 22457 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 19 sıra nolu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğinin, yeminli mali müşavirlere kar- şıt inceleme yetki ve ödevi veren kısmının, vergi inceleme yetkisinin yalnızca Vergi Usul Kanununun 135.maddesinde sayılan kişilere verildi- ği, 3568 sayılı Kanunun 12.maddesine göre, yeminli mali müşavirlerin ancak, sözleşme yaptıkları mükelleflerin defter ve belgelerini incele- yebilecekleri, sorumluluğun bu çerçeve ile sınırlı olduğu, tebliğ ile Kanunda yer almayan yetkinin kullanıldığı ileri sürülerek iptali iste- nilmektedir. Dava, 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Ma- li Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12.maddesine daya- nılarak çıkarılan 19 sıra nolu Tebliğin, yeminli mali müşavirlere kar- şıt inceleme yetki ve ödevi veren kısmının iptali istemiyle açılmış- tır. 19 sıra nolu Tebliğde, "... katma değer vergisi ile gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin tasdiki işlemleriyle ilgili olarak, i- ade ve/veya mahsup edilecek katma değer vergisinin tutarı ile tasdik edilecek beyannamede yer alan matrah ve vergiye ilişkin rakamların doğruluğunun yeminli mali müşavirlerce sağlanması esastır. Bunun sağ- lanması için yeminli mali müşavirler, işlemlerini tasdik edecekleri mükellefe mal ve hizmet satan alt firma ya da firmalar nezdinde gerek- li karşıt incelemeleri yapmak zorundadırlar. Yeminli mali müşavirlerce yapılacak karşıt incelemede kademe sınırlaması mümkün olmayıp, karşıt incelemede kaçıncı kademeye kadar inileceği hususu incelenen her olay ve mükellefle ilgili olarak değişebilmektedir. Bu nedenle, katma değer vergisi iade işlemleri ile tam tasdik uygulamasında yeminli mali müşa- virler asgari olarak, nezdinde inceleme yaptıkları mükelleflere mal ve hizmet satan firmaların kayıtlarına inerek karşıt inceleme yapmak, şüpheli durumlarda ise gerektiği kadar alt kademelere inerek inceleme- lerini tamamlamak durumundadırlar. Özellikle, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ve kullanılmasının koordineli ve birden fazla şirket vasıtasıyla yapılması durumlarında, bir alt firma ya da firmalar nezdinde yapılacak karşıt incelemeler, iadesi talep e- dilen katma değer vergisi veya gelir ve kurumlar vergisi beyannamele- rinde yer alan vergi matrahının doğruluğunun tespitine imkan vermeye- bilmektedir. Bu gibi durumlarda yeminli mali müşavirler, alt firmalar arasındaki organize bağın ortaya çıkartılmasını sağlayacak kadar alt firmalarda karşıt inceleme yapacaklardır..." açıklaması yapılmıştır. Yeminli mali müşavirlerin tasdik ve tasdikten doğan sorumluluk- ları kapsamında yapılan bu düzenleme ile yeminli mali müşavirlerin sözleşme yaptıkları mükellefler tarafından defterlerine gider kaydedi- len belgelerin muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı veya sahte nitelikte olup olmadığı hususunun araştırılması amaçlanmış olduğundan; uyuşmaz- lığın esasını, karşıt incelemeyi gerektiren bu durumun 3568 sayılı Ka- nunla çizilen tasdik sorumluluğu kapsamında olup olmadığı hususu oluş- turmaktadır. 3568 sayılı Kanunun 12.maddesinin 1.fıkrasında, yeminli mali müşavirler, gerçek ve tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işlet- melerinin mali tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, mu- hasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapla- rın denetim standartlarına göre incelendiğini tasdik edecekleri belir- tilmiş, 2.fıkrasında ise, yeminli mali müşavirlerin tasdik edecekleri belgeler tasdik konuları ile tasdike ilişkin usul ve esasların; gerçek ve tüzel kişilerin mükellefiyet şekilleri, iş kolları ve ciroları, dö- viz kazandırıcı işlemleri, ithalat ve ihracatları, yatırımın miktarla- rı ve nevileri ile belgelerin ibraz edileceği merciler esas alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlene- ceği açıklanmış bulunmaktadır. Bu maddeye dayanılarak çıkarılan, 2.1.1990 tarih ve 20390 sayı- lı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yeminli Mali Müşavirle- rin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 12.maddesinde, yeminli mali müşavir- lerin yetkileri, 14. maddesinde, kanıt toplama, 15. maddesinde, dene- tim teknikleri, 16. maddesinde, hataların düzeltilmesi ve hilelerin ortaya çıkarılması, 20. maddesinde ise, yeminli mali müşavirlerin so- rumluluğu düzenlenmiş bulunmaktadır. Adı geçen yönetmeliğin, 15. maddesinde, Sayım ve Envanter İnce- lemesi, Belge İncelemesi, Bilgi Toplama, Doğrulama, Karşılaştırma ve Puantaj, Analitik İnceleme "Denetim Teknikleri" olarak sayılmış; iş- letme muhasebe kayıtlarının belgelere dayandırıldığının doğrulanması, ibraz edilen belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığının ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluğunun araştırılması ise "Belge İncelemesi" olarak tanımlanmıştır. Aynı maddenin (c) bendinde de, "Bilgi Toplama", işletme muhasebe kayıtları ve belgeler konusunda gerekli açıklığın ol- madığı hallerde ilgililerden bilgi alınması, alınan bilgilerin tuta- nakla tespit edilmesi şeklinde açıklanmıştır. Öte yandan, 3568 sayılı Kanunun 12.maddesinin 4.fıkrasında, ye- minli mali müşavirlerin yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumlu ol- dukları, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, zıyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek ce- zalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu ola- cakları yaptıkları tasdikin kapsamını düzenleyecekleri raporda açıkça belirtecekleri hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendiril- mesinden, geniş yetkilerle donatılmış bulunan yeminli mali müşavirle- rin yaptıkları tasdiğin doğruluğunu, vergi denetim tekniklerinden de yararlanmak suretiyle araştıracakları ve tasdiğin doğruluğundan sorum- lu olacakları anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, 3568 sayılı Kanunun genel gerekçesinde, yeminli mali müşavir, işletmelerin ekonomik, mali ve hukuki durumları ile ver- giye ilişkin işlemlerini herşeyden önce muhasebe kurallarına, gerçek- lere ve yasalara uygunluk açısından inceleyerek, gerektiğinde bu konu- daki tarafsız görüşünü ilgililerin yararına sunan uzman olarak tanım- lanmış, bu tanımın aynı zamanda mali müşavirlerin görevlerini de kap- sadığı belirtildikten sonra, bu tasarı ile Maliye Bakanlığının vergi denetimi konusundaki ağır yükünü hafifletmek, Türk vergi sisteminin yozlaşmasına mani olmak, vergicilik ve işletmecilik sahasında güven ve ahlak unsurunun gelişmesini temin edebilmek, vergi kanunlarının uygu- lanmasından doğacak uyuşmazlıkları en az düzeye indirebilmek için, ba- tı ülkelerindekilere benzer serbest muhasebecilik ve mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik müessesesinin Türkiye'ye getirilmek isten- diği vurgulanmıştır. Yine, yasa koyucu 3239 sayılı Kanunun 13.maddesiyle getirilen yeminli mali müşavirlikle ilgili ilk düzenlemeyi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Vergi İncelemeleri" başlıklı ikinci bölümüne "Ek Madde" şeklinde ekleyerek, 2.fıkrasında, yeminli mali müşavirlerce gerçek ve tüzelkişilerin mali tabloları ve vergi beyannamelerinin mevzuat hüküm- lerine uygunluğunun tasdik edilmiş olması halinde, bu belgelerin kamu idaresinin yetkili elemanlarınca tasdik işleminin kapsamı ölçüsünde incelenmiş belgeler olarak kabul edileceği, 3.fıkrasında ise, bu Ka- nunla ve diğer kanunlarla kamu idaresine tanınan teftiş ve inceleme yetkilerinin kullanılması ve gerektiğinde tekrarına ait olan hususla- rın saklı olduğu hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır. Buna göre, yasa koyucu bu düzenlemelerle, yeminli mali müşavir- lerin, mevzuata aykırı düşmemek, görev ve yetkileriyle sınırlı olmak üzere vergi incelemesi yapabilecekleri yolundaki iradesini ortaya koy- muştur. Her ne kadar Vergi Usul Kanununun 135. maddesinde, vergi ince- lemesi yapmaya yetkili olanlar sayılmış ise de, yukarıda belirtildiği üzere yeminli müşavirlerin yapacakları inceleme bir vergi incelemesi olmayıp, yapılan tasdik konusuyla sınırlı ve tasdikin içeriğini doğru- lamaya yöneliktir. Ayrıca, 3568 sayılı Kanunun 12. maddesi 4. fıkrasında, yeminli mali müşavirlerin yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumlu oldukları yolundaki hükmü de, yeminli mali müşavirlere, yapacakları tasdikin doğru ve gerçeğe uygun olup olmadığını denetlemek üzere karşıt incele- me yapabilme yetkisinin verilmesini zorunlu kılmaktadır. Başka bir de- yişle, "yetkisiz sorumluluk olmaz" prensibi uyarınca yeminli mali mü- şavirlerin karşıt inceleme yapma yetkileri yukarıda değinilen maddede- ki sorumluluğun doğal sonucu olmaktadır. Bu durumda, 3568 sayılı Kanunun 12. maddesi uyarınca verilen yetkiye dayanılarak çıkarılan 19 sıra nolu Serbest Muhasebecilik, Ser- best Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Ge- nel Tebliğinin, yeminli mali müşavirlere karşıt inceleme yetki ve öde- vi veren kısmında yasaya aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, karar verildi. (MT/ES) |
Bu site telif yasaları kapsamında koruma altındadır.
Site içeriğinin ticari amaçla kopyalanması ve kullanılması yasaktır.
Copyright 2010 BETA