Davacı, çalıştığı iş ve işyeri itibariyle itibari hizmet süresinden yararlandırılması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde davanın reddine karar vermiştir.

Hükmün, davalılar Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi E.... T.... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Davalı ODTÜ Rektörlüğü Deniz Bilimleri Enstitüsü'ne ait gemide gemi adamı konumunda geçen çalışmaların, 506 sayılı Yasanın Ek 5. maddesi uyarınca itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir koşullarda geçtiğinin tespitine ilişkin davanın yargılaması sonucunda, davalı işverene ait işyerinde geçen çalışma süresinin, 3600 günden az olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 3395 sayılı Yasa ile değişik Ek 5. maddesinin III. bendidir. Anılan düzenleme; "Gemi adamları, gemi ateşçileri, kömürcüler, dalgıçlar" yönünden, denizde geçen çalışma süreleri için itibari hizmetten yararlanma olanağı öngörmüş; 506 sayılı Yasanın Ek 6. maddesi ise, "Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarına tabi çalışmalarının en az 3600 gününü ek madde 1 de belirtilen işlerde geçiren sigortalılar, ek madde 1 de yer alan itibari hizmet süresine ilişkin hükümlerden yararlanırlar." Düzenlemesini içermektedir. Öncelikle belirlenmesi gereken yön, işveren yanındaki çalışma süresinin 3600 güne ulaşmadığı durumlarda dahi, sigortalının çalışmasının anılan düzenlemede belirtilen koşullarda geçtiğinin belirlenmesi halinde, itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir koşullarda çalışıldığının tespitine karar verilmesi zorunluluğu mevcut olup, ancak ilerideki çalışmalarla birlikte 3600 gün çalışma süresinin tamamlanması halinde bu sürenin sigorta yardımlarından yararlanmada etkili olabileceği belirlenmelidir.

Davacının itibari hizmet süresinden yararlanabilmesi için öngörülmüş olan denizde çalışma koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması sürecinde ise; çalışmanın sefer halindeki gemide çalışma biçiminde gerçekleşeceği gibi; limanda bekleyen geminin sefere hazırlanması, bakım onarımı gibi konumlarda fiilen gemide görevli olarak geçirilen ve denizle bağlantının kopmadığı çalışma olarak da gerçekleşebileceği gözetilmelidir (HGK 07.02.2001 t., 2001/21-20 E., 2001/110 K.). Ancak, geminin seferde veya limanda beklediği sürede denizde geçen eylemli çalışma süresinin; gemi ve liman kayıtları, işveren nezdindeki belgeler, işveren tarafından denizde yürütülen faaliyetin kapsam ve kapasitesi de gözetilerek, sunulan kanıtların değerlendirilmesi sonucunda, çelişkiden uzak olarak belirlenmelidir.

Davacının, geminin seferde veya limanda bulunduğu sırada denizde eylemli çalışma olarak gerçekleşen çalışma sürelerinin yukarıda sıralanan maddi ve hukuki olgular ışığında duraksamaya yer vermeyecek biçimde tespitiyle bireyselleştirme işlemi yapılmak suretiyle sonuca varılması gereği gözetilmeksizin, sigorta yardımlarında gözetilme yönünden koşul olarak öngörülen 3600 gün sayısının gerçekleşmediği gerekçesiyle, davalı işveren yanındaki çalışmanın itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir koşullarda geçtiğinin tespiti isteminin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek hâlinde davalılardan Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne iadesine, 03.06.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.